Ngày 21/4/2025, UBND huyện Ba Tri (tỉnh Bến Tre) đã ban hành Kế hoạch số 1145/KH-UBND về việc “Kiểm tra công tác dạy thêm, học thêm trên địa bàn huyện Ba Tri”. Theo nội dung kế hoạch, đợt kiểm tra lần này sẽ tập trung vào một loạt vấn đề mang tính then chốt: từ điều kiện cơ sở vật chất của các trung tâm, hộ kinh doanh dạy thêm, việc rà soát hồ sơ pháp lý, đến nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước, bao gồm cả thuế thu nhập cá nhân đối với giáo viên tham gia giảng dạy ngoài nhà trường. Đây là bước đi kịp thời và cần thiết trong bối cảnh hoạt động dạy thêm, học thêm đang có nhiều biểu hiện lệch chuẩn, gây ra không ít hệ lụy trong môi trường giáo dục.
Ảnh minh họa
Dạy thêm, học thêm: Nhu cầu hay hệ lụy?
Dạy thêm, học thêm từ lâu đã trở thành một phần không thể tách rời trong hệ sinh thái giáo dục Việt Nam. Ở góc nhìn tích cực, đây là nhu cầu chính đáng của học sinh muốn nâng cao kiến thức, của phụ huynh mong muốn con em mình được học hành bài bản hơn, và của giáo viên nhằm cải thiện thu nhập. Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực đó là một thực tế đáng lo ngại: nhiều cơ sở dạy thêm hoạt động không phép, điều kiện vật chất không đảm bảo, vi phạm quy định pháp luật về giáo dục và nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.
Tại một số địa phương, tình trạng giáo viên trường công tổ chức dạy thêm ngoài giờ, thậm chí lồng ghép vào quá trình đánh giá, xếp loại học sinh để tạo áp lực khiến phụ huynh buộc phải cho con theo học thêm, không phải là chuyện hiếm. Điều này không chỉ làm sai lệch ý nghĩa thực chất của giáo dục mà còn tạo ra sự bất bình đẳng trong tiếp cận kiến thức giữa các đối tượng học sinh.
Quyết tâm “chấn chỉnh” từ chính quyền địa phương
Trong bối cảnh đó, việc UBND huyện Ba Tri chủ động ban hành kế hoạch kiểm tra hoạt động dạy thêm, học thêm là tín hiệu đáng hoan nghênh. Không chỉ mang ý nghĩa quản lý nhà nước đơn thuần, động thái này thể hiện rõ quan điểm của địa phương trong việc hướng tới một môi trường giáo dục lành mạnh, minh bạch và công bằng hơn cho tất cả học sinh.
Hình ảnh minh họa
Theo kế hoạch, đoàn kiểm tra sẽ tập trung làm rõ bốn nhóm vấn đề lớn:
- Điều kiện cơ sở vật chất của các trung tâm, hộ kinh doanh dạy thêm: Có đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, vệ sinh, phòng cháy chữa cháy, ánh sáng, không gian học tập hay không? Việc để học sinh ngồi học trong không gian chật chội, nóng nực, thiếu ánh sáng, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn là điều không thể chấp nhận.
- Tính pháp lý của hoạt động dạy thêm: Nhiều cơ sở hoạt động “chui”, không giấy phép, không đăng ký với cơ quan quản lý giáo dục. Việc này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng giảng dạy và bảo vệ quyền lợi của người học.
- Nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước: Đây là điểm mới và rất đáng chú ý trong kế hoạch kiểm tra. Việc kinh doanh dịch vụ dạy học cũng là một hoạt động kinh tế, do đó cần phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính, bao gồm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp (nếu có), và đặc biệt là thuế thu nhập cá nhân của giáo viên tham gia giảng dạy ngoài nhà trường.
- Trách nhiệm của nhà trường và giáo viên trong quản lý hoạt động dạy thêm: Liệu có hiện tượng “móc nối” giữa giáo viên và trung tâm, ép buộc học sinh học thêm dưới hình thức tinh vi hay không? Việc này cần được làm rõ và xử lý nghiêm minh.
Minh bạch hóa để lành mạnh hóa
Không thể phủ nhận rằng, trong bối cảnh chương trình học còn nặng, kỳ vọng xã hội cao, áp lực thi cử lớn thì nhu cầu học thêm sẽ còn tồn tại. Tuy nhiên, chính vì vậy, hoạt động này càng cần được quản lý chặt chẽ, minh bạch và đúng pháp luật. Muốn vậy, cần sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía: Chính quyền địa phương cần kiểm tra thực chất, không hình thức, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đặc biệt là các cơ sở “trá hình” hoặc hoạt động không phép kéo dài; Ngành giáo dục cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ trong trường học; đồng thời khuyến khích giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy trong giờ chính khóa để giảm áp lực học thêm cho học sinh; Cơ quan thuế cần phối hợp với các ngành chức năng để hướng dẫn, hỗ trợ các cá nhân, tổ chức thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định; Phụ huynh và học sinh cũng cần có cái nhìn tỉnh táo hơn trước “ma trận” các lớp học thêm, tránh chạy theo số đông hay tâm lý sợ bị bỏ lại phía sau.
Kỳ vọng từ một tiền lệ tích cực
Kế hoạch 1145/KH-UBND của huyện Ba Tri có thể xem là một trong những nỗ lực đầu tiên ở cấp huyện, đi sâu vào các khía cạnh toàn diện của hoạt động dạy thêm, học thêm. Nếu được thực hiện nghiêm túc, đây sẽ là tiền lệ tốt để các địa phương khác học hỏi, nhân rộng mô hình kiểm tra – giám sát hiệu quả.
Chấn chỉnh hoạt động dạy thêm, học thêm không phải để triệt tiêu nhu cầu học tập chính đáng, mà là để bảo vệ sự công bằng, minh bạch trong giáo dục – một trong những trụ cột quan trọng của phát triển bền vững.
Nguyễn Phong
