Trong tâm thức của nhiều thế hệ người Việt, trường đại học là nơi hội tụ của tri thức, của những giấc mơ lớn được nuôi dưỡng bởi khát vọng cống hiến và vươn mình trong thời đại mới. Tuy nhiên, giữa những đòi hỏi ngày càng khắt khe của xã hội hiện đại về kỹ năng, chuyên môn và thành tích, vẫn có một giá trị bền vững nhưng lặng thầm: Đại học không chỉ là nơi dạy chữ – mà còn là nơi dạy cách làm người.
Một buổi tuyên truyền – tư vấn sức khỏe cho người cao tuổi của CLB Thuốc bà Sức khỏe trường Đại học Bình Dương..
Khi “giáo dục nhân bản” song hành cùng tri thức chuyên môn
Không thể phủ nhận vai trò của tri thức trong sự phát triển cá nhân và quốc gia. Một kỹ sư giỏi, một bác sĩ giỏi, một nhà kinh tế giỏi – đều cần được đào tạo bài bản về mặt chuyên môn. Nhưng một xã hội văn minh không chỉ cần những người giỏi nghề, mà còn cần những con người biết sống – sống có trách nhiệm, biết ơn và nhân ái. Đó là lý do vì sao, ngày nay, nhiều trường đại học đang nỗ lực tái định nghĩa lại vai trò của giáo dục: không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức, mà còn là nơi hình thành nhân cách. Học để biết – là bước đầu. Nhưng học để làm người – là đích đến và hành trình ấy bắt đầu ngay từ chính những giảng đường đại học.
Thành viên CLB Thuốc và sức khỏe BDU (người ngồi dưới đất) tham gia tư vấn Thuốc
Những bài học không nằm trong giáo trình
Một buổi tình nguyện mùa hè ở vùng sâu, nơi sinh viên mang theo sách vở và thuốc men đến cho trẻ em nghèo. Một chiến dịch “Tiếp sức mùa thi” những ngày tháng 6 đầy nắng, nơi sinh viên đứng hàng giờ để phát nước, chỉ đường cho sĩ tử. Một đợt hiến máu nhân đạo, nơi hàng trăm cánh tay sinh viên giơ lên để sẻ chia giọt máu của mình cho người khác… Những hoạt động ấy, tuy không nằm trong giáo trình học thuật, nhưng lại là những “giáo trình sống” thực sự. Ở đó, sinh viên học được sự dấn thân, tinh thần tập thể, lòng trắc ẩn – những điều không thể đo đếm bằng điểm số, nhưng lại tạo nên bản lĩnh và nhân cách vững vàng cho người học.
Trường Đại học không chỉ có các phòng thí nghiệm, thư viện hay giảng đường. Trường còn có những Câu lạc bộ thuốc và sức khỏe, Câu lạc bộ bạn đọc, những chương trình vì cộng đồng, những chuyến đi xa để sinh viên hiểu rằng – xã hội ngoài kia không chỉ là những cơ hội nghề nghiệp, mà còn là nơi cần những con người sống có trách nhiệm.
Giáo dục đại học không chỉ tạo ra nhân lực – mà còn phải đào tạo ra nhân tâm. Những giá trị nhân văn, lòng yêu nước, tình cảm gia đình, tinh thần cộng đồng – nếu được khơi dậy đúng cách, sẽ trở thành nền tảng để sinh viên không chỉ “làm việc giỏi”, mà còn “làm người tử tế”. Đại học ngày nay đang dần tái cấu trúc lại chương trình đào tạo theo hướng tích hợp giá trị sống, giáo dục công dân toàn cầu, đạo đức nghề nghiệp, kỹ năng mềm, trách nhiệm xã hội… Không ít trường đại học đã đưa vào chương trình chính khóa các môn học như “Giá trị sống và kỹ năng sống”, “Công dân số”, “Phát triển bền vững”, “Khởi nghiệp vì cộng đồng”… Những tín chỉ ấy – dù không phải là chuyên ngành – nhưng lại chính là chất keo gắn kết trí tuệ với trái tim, kiến thức với lương tâm.
Khi sinh viên mang giá trị sống đẹp bước vào xã hội
Có một thống kê nhỏ từ Trường Đại học Bình Dương cho thấy: hơn 65% sinh viên tốt nghiệp trong 5 năm qua từng tham gia ít nhất một hoạt động xã hội, tình nguyện. Và trong số đó, 70% sinh viên chia sẻ rằng: “Chính những hoạt động ấy giúp họ trưởng thành hơn, biết yêu thương hơn và có động lực để sống tử tế”. Không khó để bắt gặp hình ảnh cựu sinh viên của các trường quay trở lại vùng khó khăn để làm giáo viên tình nguyện, sáng lập các dự án khởi nghiệp vì môi trường, mở các lớp dạy nghề miễn phí, hay tham gia các chương trình từ thiện, cứu trợ bão lũ. Những hành động ấy không nằm trong yêu cầu bắt buộc của nghề nghiệp – nhưng lại xuất phát từ một giá trị chung mà họ từng được nuôi dưỡng: sống vì nhau.
Thành Viên CLB Thuốc và sức khỏe BDU (người đeo mắt kình) tại một chương trình thiện nguyện
Trong kỷ nguyên hội nhập và chuyển đổi số, người trẻ ngày nay có rất nhiều lựa chọn cho tương lai. Nhưng giữa dòng chảy 4.0 đầy biến động ấy, điều giữ con người không trượt khỏi bản ngã – chính là nền tảng nhân cách được giáo dục vững vàng. Một xã hội bền vững không chỉ dựa trên GDP, mà còn dựa trên chỉ số niềm tin, lòng nhân ái và tinh thần trách nhiệm. Và giáo dục đại học chính là nơi có thể gieo mầm cho những giá trị ấy – để khi mỗi sinh viên bước ra khỏi cánh cổng trường, họ không chỉ mang theo tấm bằng, mà còn mang theo một tấm lòng.
Hành trình kiến tạo những công dân toàn cầu
Sứ mệnh lớn nhất của giáo dục – không chỉ là đào tạo ra những người biết tính toán, vận hành hay điều khiển máy móc, mà là đào tạo ra những công dân biết cảm thông, chia sẻ và sống có lý tưởng. Trường đại học, vì vậy, không chỉ là nơi truyền đạt chữ nghĩa – mà là không gian để vun đắp lý tưởng sống, để dạy sinh viên cách làm người tử tế, cách biết ơn và lan tỏa những điều tốt đẹp.
Khi mỗi giảng đường là một nơi truyền cảm hứng sống đẹp, khi mỗi giảng viên là một tấm gương sống tử tế, khi mỗi hoạt động sinh viên là một trải nghiệm đáng nhớ – thì xã hội tương lai sẽ không chỉ có những con người giỏi giang, mà còn có những con người sống đẹp và đó chính là điều làm nên giá trị đích thực và lâu dài của giáo dục đại học.
Hữu Công – Tấn Phát
