Truyện ngắn “Thang Máy” của Nữ nhà văn Vũ Thanh Hoa – Nghệ sĩ Đỗ Ngọc – Kim Ngọc
Trong thế giới đô thị hiện đại, thang máy là một không gian nhỏ bé, chật hẹp và tưởng chừng vô nghĩa. Một chiếc hộp kim loại chỉ dùng để vận chuyển người từ tầng này sang tầng khác. Nhưng dưới ngòi bút tinh tế và nhạy cảm của Nữ nhà văn Vũ Thanh Hoa, chiếc thang máy ấy bỗng trở thành một biểu tượng đầy ám ảnh cho hành trình nội tâm, cho dòng chảy bất tận của ký ức và cho những cuộc gặp gỡ bất ngờ – tưởng lạ mà quen, tưởng tình cờ mà như là định mệnh.
Câu chuyện bắt đầu thật giản dị. “Một người phụ nữ trung niên, mỗi ngày lên xuống trong chiếc thang máy quen thuộc của tòa nhà. Ở đó, cô thường xuyên gặp một người đàn ông lạ mặt. Những cuộc gặp gỡ lặp đi lặp lại trong vài phút ngắn ngủi, giữa bốn bức tường kín mít và tiếng động cơ rì rầm, dần khơi dậy trong cô những ký ức mơ hồ, những xúc cảm bị bỏ quên đâu đó trong miền sâu thẳm của tâm thức”. Truyện ngắn “Thang Máy” trên trang web cá nhân của nhà văn Vũ Thanh Hoa.
Thang máy – nơi tưởng như chỉ có sự dịch chuyển vật lý lên và xuống – lại trở thành không gian của những chuyến du hành thời gian. Cánh cửa đóng lại, tách biệt con người khỏi thế giới xô bồ bên ngoài, cũng là lúc mở ra cánh cửa của ký ức. Trong ánh mắt người đàn ông lạ, người phụ nữ bỗng nhìn thấy phản chiếu của quá khứ, của những nỗi niềm từng chôn giấu. Không gian vật lý bị giới hạn lại mở ra vô hạn những dòng chảy nội tâm. Chính trong sự tĩnh lặng ngột ngạt ấy, người ta buộc phải đối diện với chính mình, với những nỗi nhớ chưa gọi thành tên, với những vết xước của thời gian, với những điều đã bỏ lỡ trong hành trình đời người.
Tác phẩm không tạo ra kịch tính bằng những cao trào gay gắt. Nó lặng lẽ, chậm rãi, tinh tế và giàu chất thơ. Cái hay nhất trong “Thang Máy” của Nữ nhà văn Vũ Thanh Hoa không nằm ở diễn biến câu chuyện, mà ở độ ngân rung của tâm hồn, ở cách mà nó đánh thức nơi người đọc những suy tư sâu xa về đời sống, về ký ức, và về những mối liên hệ vô hình giữa con người.
Phải chăng, thang máy cũng chính là hình ảnh thu nhỏ của cuộc đời? Ta gặp nhau, đứng cạnh nhau trong vài khoảnh khắc ngắn ngủi. Đôi khi chỉ là ánh mắt lướt qua, một nụ cười nhạt, một mùi hương thoảng qua vai áo… nhưng lại đủ sức gợi lên cả một vùng trời ký ức, cả một miền cảm xúc mơ hồ nhưng mãnh liệt.
Nhà văn Vũ Thanh Hoa
Đọc “Thang Máy” của Nữ nhà văn Vũ Thanh Hoa, ta bỗng giật mình nhận ra: hóa ra con người dù mạnh mẽ đến đâu, cũng là sinh thể của ký ức. Ta sống không chỉ bằng hiện tại, mà còn bằng những gì đã qua, bằng những mối dây vô hình kết nối ta với người khác — đôi khi, là một người hoàn toàn xa lạ. Vũ Thanh Hoa đã biến một vật thể vô tri thành biểu tượng của sự kết nối. Thang máy không còn đơn thuần là phương tiện di chuyển, mà trở thành cỗ máy thời gian, trở thành nơi giao cắt giữa quá khứ và hiện tại, giữa vô thức và ý thức, giữa lạ và quen, giữa người và người.
Có lẽ, thông điệp sâu xa nhất mà tác phẩm gửi gắm chính là lời nhắc nhở: giữa nhịp sống hiện đại quá vội vàng, quá lạnh lùng, có những khoảnh khắc ta cần dừng lại. Dừng lại để lắng nghe tiếng vọng của ký ức. Dừng lại để nhận ra rằng – những người xa lạ ta gặp trên hành trình đời mình, biết đâu lại là những mảnh ghép định mệnh.
Cuối cùng, “Thang Máy” của Nữ nhà văn Vũ Thanh Hoa khiến ta bâng khuâng với một câu hỏi không lời giải: phải chăng cuộc đời này, những cuộc gặp gỡ tưởng chừng ngẫu nhiên, thực chất lại là những cuộc tái ngộ của những linh hồn từng quen biết từ muôn kiếp trước? Và nếu thế, liệu ta có đủ tinh tế để nhận ra… hay lại để những cánh cửa cứ mở ra – khép lại, còn ta thì mãi mãi lướt qua nhau như những cái bóng vô hình giữa biển người mênh mông?
Lời bình: Bùi Quang Xuân
