Đây là một cuộc đối thoại giữa thơ và triết lý, giữa cái đẹp và sự tu hành, giữa thầy và trò trên hành trình tìm kiếm chân lý. Lấy cảm hứng từ bốn câu thơ của nhà thơ Trịnh Thanh, tôi xin gửi gắm đôi lời suy tư về những dao động của lòng người trước nhân gian, về con đường tu học chưa bao giờ thôi thử thách. Mong rằng bài viết sẽ khơi gợi trong bạn đọc những chiêm nghiệm sâu xa về nhân sinh và đạo lý.
Mỹ nhân Giáng thế Đất Trời lao xao …!
Mỹ nhân Giáng thế, Đất Trời lao xao..!
Lão sư Xuân, Trò Tịnh …, nao nao nỗi niềm,
Tâm thanh tịnh , mà Dạ chẳng an nhiên.
Thầy trò…, Tu hoài chưa thành chính quả 🍑(?)
Bốn câu thơ của nhà thơ Trịnh Thanh mở ra một bức tranh vừa huyền ảo, vừa đầy triết lý về nhân sinh, thầy trò, và hành trình tìm kiếm giác ngộ.
“Mỹ nhân Giáng thế, Đất Trời lao xao..!”
Câu thơ khởi đầu như một tiếng vang của vũ trụ. Mỹ nhân không chỉ là hiện thân của vẻ đẹp mà còn là biểu tượng của sự biến chuyển, của những gì có thể làm xao động lòng người. Khi cái đẹp xuất hiện, cõi nhân gian chẳng thể đứng yên – từ đất trời đến lòng người đều dậy sóng. Đó là bản chất của cuộc sống: cái đẹp vừa cao quý, vừa khiến lòng người xao động khôn nguôi.
Mỹ nhân Giáng thế Đất Trời lao xao …!
“Lão sư Xuân, Trò Tịnh…, nao nao nỗi niềm,”
Hình tượng thầy trò xuất hiện trong một tương quan đặc biệt. Thầy mang tên Xuân, tượng trưng cho sự đổi thay và sinh trưởng, còn trò mang chữ Tịnh, hàm ý về sự tĩnh lặng và hướng đến thanh thản. Nhưng ngay cả giữa hai thái cực này, vẫn có sự dao động, vẫn có nỗi niềm khôn nguôi. Câu thơ thể hiện một nghịch lý của đời tu học: ngay cả khi ta tìm kiếm sự yên tĩnh, lòng vẫn có thể gợn sóng trước nhân gian.
“Tâm thanh tịnh, mà Dạ chẳng an nhiên.”
Đây là tầng triết lý sâu sắc nhất của bài thơ. Một người có thể đạt đến sự thanh tịnh trong tâm, nhưng điều đó không đồng nghĩa với sự an nhiên tuyệt đối. Tâm có thể học cách tĩnh lặng, nhưng dạ – tức là những xúc cảm, những vấn vương của đời thường – vẫn còn đó. Con đường tu học, hay rộng hơn là hành trình đi tìm sự giác ngộ, chưa bao giờ dễ dàng, vì lòng người vốn hữu hạn, còn đạo thì vô biên.
“Thầy trò…, Tu hoài chưa thành chính quả.”
Câu thơ cuối khép lại bằng một nốt lửng đầy suy tư. Cả thầy và trò đều trên hành trình tìm kiếm, nhưng sự giác ngộ vẫn còn xa vời. Điều này phản ánh một chân lý muôn thuở: con đường học đạo, tu thân là một quá trình không ngừng nghỉ, và chính sự rèn luyện, sự tìm tòi ấy mới là điều quý giá. Đôi khi, “thành chính quả” không phải là đích đến, mà là sự thấu hiểu và trưởng thành trên từng chặng đường.
Bài thơ như một lời nhắc nhở về sự vận động không ngừng của tâm thức, về hành trình đầy thử thách của những ai muốn tìm đến sự an nhiên thật sự. Một bài thơ ngắn nhưng chứa đựng cả biển trời tư tưởng, để lại trong lòng người đọc một nỗi niềm lắng đọng mãi không nguôi.
Tác giả, TS. Bùi Quang Xuân, Học viện Chính trị Quốc gia KV II
